Βάπτιση: Οι έννοιες και οι συμβολισμοί που πρέπει να γνωρίζεις για το μυστήριο!
Είτε ετοιμάζεσαι να γίνεις νονός, είτε οργανώνεις τη βάπτιση του μωρού σου, είτε είσαι απλώς καλεσμένος/-η να πάς σε μία ορθόδοξη βάπτιση, είσαι σίγουρος ότι γνωρίζεις τους συμβολισμούς πίσω από όλα όσα γίνονται κατά τη διάρκεια του μυστηρίου;
Όπως και κατά το μυστήριο του γάμου, ή οτιδήποτε γίνεται με βάση την παράδοση, η σημειολογία πίσω από κάθε έθιμο και κάθε λεπτομέρεια που ακολουθούμε οργανώνοντας ή τελώντας μία βάπτιση ολοκληρώνει το νόημα του μυστηρίου. Από το λάδι μέχρι το κούρεμα του μωρού, όλα συμβολίζουν κάτι βαθύτατα ουσιαστικό.
Και για να είμαστε σίγουροι ότι γνωρίζουμε τι σημαίνει βάπτιση στην εκκλησία και γιατί γίνεται ακόμη και σήμερα, ας δούμε όλα τα μικρά ή μεγάλα πράγματα που κάνουμε, τις έννοιες πίσω από αυτά και τη σημασία τους για το νεοφώτιστο μωράκι.
Όλοι οι συμβολισμοί της Βάπτισης
Η τριπλή κατάδυση στο νερό της Κολυμπήθρας
Όλοι έχουμε πάει τουλάχιστον σε μία βάπτιση και πάνω κάτω γνωρίζουμε τις εθιμοτυπικές κινήσεις. Αφού ο ιερέας προχωρήσει προς το κέντρο του ναού μαζί με τους νονούς και το μωρό που πρόκειται να βαπτιστεί, ακολουθεί η στιγμή κατά την οποία ο ιερέας βουτάει το μωρό μέσα στην κολυμπήθρα 3 φορές λέγοντας το όνομα του και όλοι οι καλεσμένοι περιμένουν να ακούσουν…το κλάμα.
Τι συμβαίνει όμως πραγματικά και ποιο το νόημα; Στην κυρίως ακολουθία της βάπτισης, η τριπλή κατάδυση στο όνομα της Αγίας Τριάδας συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού, έπειτα από 3 ημέρες μέσα στον τάφο. Έτσι, η κατάδυση αυτή αποτελεί για την ορθόδοξη εκκλησία ουσιαστικά το σημαντικότερο μέρος τους μυστηρίου της βάπτισης, αφού πλέον το μωρό με το όνομα του θεωρείται ένας νέος χριστιανός.
Όσον αφορά το νερό που βρίσκεται μέσα στην Κολυμπήθρα, αποτελεί κι αυτό σημαντικό στοιχείο του μυστηρίου. Το νερό αυτό είναι αγιασμός και κατά την εμβάπτιση του μωρού μέσα του, καθαρίζεται το σώμα και το πνεύμα του παιδιού, δίνοντας του πηγή ζωής.
Το λάδι και η σημασία του στην βάπτιση
Πριν την κατάδυση του μωρού στο αγιασμένο νερό, αφού ο ιερέας έχει δώσει την ευχή της ευλογίας του, ο νονός ή η νονά πρέπει να αλείψει ολόκληρο το σώμα του παιδιού με το λαδάκι, ώστε αυτό να “ξεγλιστράει” από την αμαρτία. Το λάδι αυτό επομένως, συμβολίζει την άφεση αμαρτιών, την αναγέννηση μέσω της βάπτισης και την δύναμη που παίρνει το νεοφώτιστο μωρό.
Το Άγιο Μύρο στην βάπτιση
Μετά την εμβάπτιση του μωρού, ακολουθεί η ευχή του Αγίου Μύρου. Είναι η στιγμή κατά την οποία το παιδί παίρνει το χρίσμα από τον ιερέα, ο οποίος αλείφει με μύρο 4 σημεία του σώματος του μωρού, κάνοντας ένα σχήμα σταυρού. Με το Άγιο Μύρο συμβολίζεται η ακεραιότητα και καθαρότητα του Αγίου Πνεύματος, της οποίας γίνεται συμμέτοχος ο νέος πλέον Χριστιανός μέσα από το “μύρωμα”.
Η Λαμπάδα της Βάπτισης
Στην βάπτιση, μία από τις υποχρεώσεις του νονού είναι να αγοράσει και να στολίσει την λαμπάδα που θα χρησιμοποιηθεί κατά το μυστήριο. Γιατί είναι όμως σημαντική η λαμπάδα αυτη;
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη εκκλησία, κατά το μυστήριο της βάπτισης το μωρό γίνεται Χριστιανός και λαμβάνει το αληθινό φως της Χριστιανικής πίστης. Το σύμβολο του φωτός του Χριστού είναι λοιπόν η λαμπάδα, την οποία κρατά είτε ο νονός είτε ο ιερέας και τονίζει το φως που θα έχει ο βαπτιζόμενος καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, να τον συντροφεύει και να τον καθοδηγεί.
Ο Βαπτιστικός Σταυρός
Ίσως το πιο προφανές σύμβολο κατά το μυστήριο της Βάπτισης, ο βαπτιστικός Σταυρός που φέρνει ο πνευματικός γονέας, ο νονός στο βαφτιστήρι, σηματοδοτεί την ένταξη του μωρού στον χριστιανικό κόσμο, ως νεοφώτιστο μέλος του.
Το κούρεμα κατά την βάπτιση
Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι στις βαπτίσεις συνηθίζεται να κουρεύουν λίγα μαλλάκια από το μωράκι που βαπτίζεται. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό; Η “τριχοκουρία” όπως ονομάζεται από τους ιερείς είναι δείγμα προσφοράς του νεοφώτιστου προς τον Θεό. Παλαιότερα, γινόταν 8 ημέρες μετά το μυστήριο της βάπτισης, όμως σήμερα πραγματοποιείται τυπικά μαζί με τις υπόλοιπες ευχές της βάπτισης στην ίδια ακολουθία, για λόγους..συντομίας.
Τα Βαπτιστικά Ρούχα σε λευκό χρώμα
Τα βαπτιστικά ρούχα που ο νονός ή η νονά αγοράζει για να ντύσουν το μωρό μετά την βάπτιση του είναι κατά κύριο λόγο λευκά. Το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα, την καθαρότητα της ψυχής και το πνευματικό φως που λαμβάνει το παιδί μέσω του μυστηρίου. Σύμφωνα με όσα ακούγονται την ώρα που οι νονοί με την βοήθεια του γονιού ντύνουν το μωρό στα λευκά, το μωρό δέχεται την ευχή να ζει πάντα “ντυμένος” το λευκό φως της πίστης.
Τα Μαρτυρικά της βάπτισης
Άλλο ένα στοιχείο της βάπτισης που ο νονός αναλαμβάνει είναι τα μαρτυρικά. Στις μέρες μας τα μαρτυρικά είναι είτε μικρές καρφίτσες, είτε βραχιολάκια (για λόγους ευκολίας) που λαμβάνουν οι καλεσμένοι προς το τέλος του μυστηρίου. Είναι ένα αναμνηστικό για να θυμούνται το μυστήριο που τελέστηκε μπροστά στα μάτια τους, του οποίου ήταν δηλαδή μάρτυρες (εξού και το όνομα “μαρτυρικά).
Το πραγματικό.. “μυστήριο” της βάπτισης
Ναι, όλα αυτά που αναλύσαμε συμβαίνουν σε κάθε Ορθόδοξη βάπτιση και ολοκληρώνουν το νόημα της. Τόσοι συμβολισμοί, τόσα νοήματα και σίγουρα οι περισσότεροι καλεσμένοι δεν γνωρίζουν ούτε τα μισά.
Ως νονός ή ως γονιός είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της βάπτισης και ποια η έννοια του κάθε τι, προς τιμήν του μωρού αλλά και του μυστηρίου.
Εσύ πόσα από αυτά ήξερες;